Revolucionarno doba 18. i 19. stoljeća izazvalo je nove talase razmišljanja o upravljanju i suverenitetu. Iz ovih talasa proizašla je ideja da se pojedinci mogu posvetiti naciji zajedničkih interesa: nacionalizmu. Nacionalističke države stavljale bi interese nacionalne zajednice na prvo mjesto.

U 20. stoljeću, nacionalizam se odnosio na široki sloj političkih ideologija, od kojih je svaka bila oblikovana različitim nacionalnim kontekstima. Ovi nacionalistički pokreti ujedinili su kolonizirane narode koji su se borili za nezavisnost, dali opustošenom narodu domovinu i izazvali sukobe koji traju i danas.

1. Rusko-japanski rat pomogao je da se probudi nacionalizam širom svijeta

Japan je porazio Rusko Carstvo 1905. godine dok su se borili oko pristupa morskoj trgovini i teritorija u Koreji i Mandžuriji. Ovaj sukob je imao značaj koji se proširio daleko izvan Rusije i Japana – rat je dao potčinjenom i koloniziranom stanovništvu nadu da i oni mogu pobijediti imperijalnu dominaciju.

2. Prvi svjetski rat je bio formativno razdoblje za nacionalizam 20. stoljeća

Rat je čak započeo nacionalizam, kada je srpski nacionalista ubio austrougarskog nadvojvodu FrancaFerdinand 1914. Ovaj 'totalni rat' mobilizirao je cijelo domaće i vojno stanovništvo da podrži sukob u 'zajedničkom interesu'.

Rat je također završio podjelom srednje i istočne Europe na manje države, uključujući Austriju, Mađarsku , Poljsku i Jugoslaviju.

3. Ekonomski nacionalizam je porastao u Latinskoj Americi nakon Prvog svjetskog rata

Iako je Brazil bila jedina zemlja koja je poslala trupe, rat je osakatio ekonomije mnogih latinoameričkih zemalja koje su do tada izvozile u Evropu i SAD.

Tokom depresije, nekoliko latinoameričkih lidera tražilo je nacionalistička rješenja za ekonomska pitanja koja su vidjeli kao rezultat američkog i evropskog imperijalizma, podizanjem vlastitih carina i ograničavanjem uvoza iz inostranstva. Brazil je također ograničio imigraciju kako bi osigurao posao za svoje građane.

4. Kina je postala nacionalistička zemlja 1925.

Kuomintang ili 'Nacionalna narodna partija' koju je predvodio Sun Yat-sen porazila je carsku vladavinu Qinga 1925. Nacionalistički osjećaj je bio u porastu od ponižavajućeg poraza Kine od strane Saveza osam nacija u Prvom kinesko-japanskom ratu.

Sun Yat-senova ideologija uključivala je tri principa naroda: nacionalizam, demokratiju i život ljudi, postajući kamen temeljac kineskog političkog mišljenja ranog 20. stoljeća.

5. Arapski nacionalizam izrastao je ispod Otomanskog carstva

Pod turskom osmanskom vlašću, maligrupa arapskih nacionalista osnovana 1911. pod nazivom „Mlado arapsko društvo“. Društvo je imalo za cilj ujediniti 'arapsku naciju' i steći nezavisnost. Tokom Prvog svjetskog rata Britanci su podržavali arapske nacionaliste da potkopaju Osmanlije.

Kada je Otomansko carstvo poraženo na kraju rata, evropske sile su razdijelile Bliski istok, stvarajući i okupirajući zemlje poput Sirije (1920.) i Jordana (1921). Međutim, arapski narodi željeli su utvrditi svoju neovisnost bez utjecaja Zapada, pa su 1945. osnovali Arapsku ligu kako bi promovirali arapske interese i uklonili svoje okupatore.

6. Ultranacionalizam je bio ključni dio nacizma

Masovni skup Nacionalsocijalističke partije kojem je prisustvovao Hitler, 1934.

Image Credit: Das Bundesarchiv / Public Domain

Adolf Hitler' Nacionalsocijalistička ideologija izgrađena je na njemačkom nacionalizmu iz 19. stoljeća, u velikoj mjeri uspjevši ujediniti Nijemce iza ideje o narodu sa zajedničkim interesima – 'Volksgemeinschaft' – koji se stopio s državom. Unutar nacističkog nacionalizma bila je politika „Lebensraum” što znači „dnevna soba”, stavljajući potrebe Nijemaca na prvo mjesto zauzimanjem Poljske zemlje.

7. U 20. stoljeću formirana je prva jevrejska država

Jevrejski nacionalizam ili cionizam pojavio se u 19. stoljeću, kada su se evropski Jevreji preselili u Palestinu da žive u svojoj domovini ili „Sionu”. Na kraju Drugog svjetskog rata, nakon užasaHolokausta i rasipanja evropskih Jevreja, odlučeno je pod sve većim pritiskom da se u Britanskoj okupiranoj Palestini uspostavi jevrejska država. Država Izrael je uspostavljena 1948.

Ipak, jevrejska država se sukobila s arapskim nacionalistima koji su vjerovali da je Palestina ostala arapska zemlja, što je dovelo do decenija nasilja koje se nastavlja i danas.

8. Afrički nacionalizam doneo je nezavisnost Gani 1957.

Kolonijalna vlast se promenila tokom Drugog svetskog rata, pošto su evropska carstva postala zavisna od kolonijalne radne snage. S Afrikom kao poprištem rata, dali su dalje slobode koloniziranim narodima. Nacionalističke političke stranke su tako pronašle prostor tokom 1950-ih u gotovo svim afričkim kolonijama.

Mnogi od ovih nacionalističkih pokreta bili su oblikovani nasljeđem kolonijalizma i zadržali su proizvoljne kolonijalne granice teritorija koje su prisiljavale nacionalizam na subnacionalna plemena i etničke grupe . Nacionalističko rukovodstvo su takođe često bili ljudi obrazovani na Zapadu, kao što je Kwame Nkrumah, prvi predsednik nezavisne Gane 1957.

Kwame Nkrumah i Josef Tito dolaze na konferenciju pokreta nesvrstanosti u Beogradu, 1961.

Image Credit: Istorijski arhiv Beograda / Javno vlasništvo

9. Nacionalizam je doprineo padu evropskog komunizma

'Nacional-komunizam' je stvarao podele unutar sovjetske Evrope. Osuđen je vođa komunističke Jugoslavije Josef Titokao nacionalista 1948. i Jugoslavija je brzo odsječena od SSSR-a.

Nacionalizam je također bio jaka snaga u mađarskom ustanku 1956. i pokretu solidarnosti u Poljskoj tokom 1980-ih, što je otvorilo vrata političkim opozicija komunističkoj vlasti.

10. Kraj komunističkog bloka u istočnoj Evropi doveo je do porasta nacionalizma

Nakon pada Berlinskog zida 1989. godine, nove nezavisne zemlje pokušale su da stvore ili ponovo uspostave svoj kolektivni identitet. Bivša Jugoslavija – nastala nakon Prvog svjetskog rata – bila je dom hrvatskih katolika, pravoslavnih Srba i bosanskih muslimana, a masovni nacionalizam i etnička neprijateljstva između ovih grupa ubrzo su se proširili.

Ono što je rezultiralo je sukob koji je trajao 6 godina u kojem je procjenjuje se da je umrlo 200.000 do 500.000 ljudi. Mnogi su bili bosanski Muslimani, koji su bili podvrgnuti etničkom čišćenju od strane srpskih i hrvatskih snaga.