Operacija Barbarossa bila je ambiciozni plan nacističke Njemačke da osvoji i pokori zapadni Sovjetski Savez. Iako su Nemci započeli sa izuzetno jakom pozicijom u leto 1941, Operacija Barbarossa je propala kao rezultat rastegnutih linija snabdevanja, problema sa ljudstvom i nesavladivog sovjetskog otpora.

Iako je Hitler skrenuo pažnju na napad na Sovjetski Savez nakon neuspjeli u njegovim pokušajima da razbiju Britaniju, Nijemci su bili u jakoj poziciji na početku operacije Barbarossa i nosili osjećaj nepobjedivosti.

Oni su osigurali balkanske države i Grčku, odakle su Britanci bili prisiljeni da povući, uz malo truda tokom aprila. Krit je zauzet, uprkos većem nivou savezničke i lokalne otpornosti, tokom sledećeg meseca.

Ovi događaji su takođe poslužili da skrenu pažnju saveznika na severnu Afriku, gde bi inače mogli da kapitalizuju nemačku preokupaciju južnim Istočna Evropa u to vrijeme.

Hitlerove nade za operaciju Barbarossa

Operacija Barbarossa bila je ogroman poduhvat koji je Hitleru ponudio bezbroj mogućnosti. Vjerovao je da će poraz Sovjetskog Saveza natjerati američku pažnju na tada neobuzdani Japan, ostavljajući izolovanu Britaniju prinuđenom da uđe u mirovne pregovore.

VećinaHitleru je, međutim, bila važna perspektiva da osigura velika područja sovjetske teritorije, uključujući naftna polja i ukrajinsku korpu za kruh, kako bi opskrbio svoj željno očekivani poslijeratni Rajh. Za sve to vrijeme, to bi pružilo priliku da se deseci miliona Slovena i 'jevrejskih boljševika' izbrišu nemilosrdnom izgladnjivanjem.

Staljinov skepticizam

Molotov potpisuje nacističko-sovjetski pakt u Septembar 1939. kako Staljin gleda.

Njemački plan je potpomognut Staljinovim odbijanjem da vjeruje da dolazi. Nije bio voljan da se bavi obavještajnim podacima koji su sugerirali nadolazeći napad i toliko je vjerovao Churchilla da je odbacio upozorenja Britanije.

Iako je sredinom maja pristao ojačati sovjetske zapadne granice, Staljin je ostao nepokolebljivo više zabrinut za baltičke države do juna. To je ostao slučaj čak i kada su njemačke diplomate i resursi brzo nestali sa sovjetske teritorije sedmicu prije nego što je Barbarossa počeo.

Kroz izokrenutu logiku, Staljin je zadržao veće povjerenje u Hitlera nego u svoje savjetnike sve do tačke napada.

Počinje operacija Barbarossa

Hitlerov 'rat istrebljenja' počeo je 22. juna artiljerijskom baražom. Gotovo tri miliona njemačkih vojnika okupljeno je za napredovanje duž fronta od 1000 milja koji se spajao s Baltičkim i Crnim morem. Sovjeti su bili potpuno nepripremljeni i komunikacija je postala paralizovanahaos.

Prvog dana izgubili su 1.800 aviona u odnosu na 35 Nemaca. Letnje vreme i nedostatak otpora omogućili su oklopima da jure kroz satelitske države, praćene masama pešadije i 600.000 konja za snabdevanje.

Linije snabdijevanja održavale su stabilan tempo u ranim fazama operacije Barbarossa po lijepom ljetnom vremenu.

Unutar četrnaest dana Hitler je vidio Njemačku kao na ivici pobjede i računao je da je to osvajanje ogromne ruske kopnene mase mogla bi biti završena u roku od nekoliko sedmica, a ne mjeseci. Ograničeni sovjetski kontranapadi na Ukrajinu i Bjelorusiju tokom prve dvije sedmice barem su omogućili da se većina industrije oružja iz ovih područja prebaci duboko u Rusiju.

Sovjetski prkos

Kako su Nijemci napredovali , međutim, front se proširio za nekoliko stotina milja i iako su sovjetski gubici iznosili čak 2.000.000, bilo je malo dokaza koji ukazuju na to da se daljnji uzroci ne mogu apsorbirati dovoljno dugo da bi se borbe odvukle u zimu.

Invazija. takođe je mobilisao ruske civile protiv njihovog prirodnog neprijatelja. Djelomično su bili inspirirani ohrabrenjem ponovno probuđenog Staljina da brane Rusiju po svaku cijenu i osjećali su se oslobođeni od neugodnog saveza koji je bio formiran s nacistima. Mnogo stotina hiljada je takođe bilo prisiljeno u službu i postrojeno kao topovsko meso ispred tenkovadivizije.

Možda je 100.000 žena i starijih muškaraca dobilo lopate da kopaju odbranu oko Moskve prije nego što se zemlja smrzla.

Crvena armija je u međuvremenu pružila veći otpor svojim njemačkim kolegama nego Francuzi su uradili godinu ranije. Samo u Smolensku u julu je izgubljeno 300.000 sovjetskih muškaraca, ali, zbog ekstremne hrabrosti i mogućnosti pogubljenja zbog dezerterstva, predaja nikada nije bila opcija. Staljin je insistirao na tome da bi snage koje se povlače trebale uništiti infrastrukturu i teritoriju koju su ostavili, ne ostavljajući ništa od koristi Nijemcima.

Sovjetska rezolucija uvjerila je Hitlera da se ukopa radije nego da ubrza prema Moskvi, ali do sredine septembra nemilosrdna opsada Lenjingrada je bila u toku i Kijev je bio uništen.

Ovo je oživilo Hitlera i on je izdao direktivu za napredovanje prema Moskvi, koja je već bila bombardovana artiljerijskim topovima od 1. septembra. Hladne ruske noći već su se osjećale krajem mjeseca, što je signaliziralo početak zime jer je počela Operacija Tajfun (napad na Moskvu).

Jesen, zima i neuspjeh Operacije Barbarossa

Kiša , snijeg i blato su sve više usporavali njemačko napredovanje i linije snabdijevanja nisu mogle pratiti napredovanje. Problemi s nabavkom koji su isprva djelomično rezultat ograničene transportne infrastrukture i Staljinove taktike spaljene zemlje su pogoršani.

Sovjetskiljudi i mašinerija bili su daleko bolje opremljeni za rusku jesen i zimu, a tenk T-34 je pokazao svoju superiornost kako su se uslovi na terenu pogoršavali. Ovo, kao i veliki broj ljudstva, odložili su Nemce dovoljno dugo u njihovom napredovanju na Moskvu, čije su okoline stigli do kraja novembra.

Njemačka vozila na gusjenicama pronašla su uslove u jesen a zima sve problematičnija. Nasuprot tome, ruski tenkovi T-34 imali su široke gusenice i lakše su prolazili kroz težak teren.

Međutim, u to vrijeme zima je uzimala danak od Nijemaca, kojih je preko 700.000 već bilo izgubljeno. Nedostatak odgovarajućeg ulja i maziva značio je da su avioni, topovi i radio aparati bili imobilizirani zbog pada temperature, a promrzline su bile široko rasprostranjene.

Relativno govoreći, Sovjeti nisu imali takvih problema i iako je preko 3.000.000 Sovjeta ubijeno, nepovratno ranjena ili zarobljena prije bitke za Moskvu, ogromna količina ljudstva značila je da se Crvena armija stalno obnavljala i još uvijek je mogla parirati Nemcima na ovom frontu. Do 5. decembra, nakon četiri dana bitke, sovjetska odbrana se pretvorila u kontranapad.

Nemci su se povukli, ali su se linije ubrzo učvrstile, a Hitler je odbijao da ponovi Napoleonovo povlačenje iz Moskve. Nakon obećavajućeg početka, operacija Barbarossa će na kraju napustiti Nijemcerastegnuti do tačke preloma dok su se do kraja rata borili na dva strašna fronta.