U junu 1914. godine, pretpostavljeni nasljednik Austro-Ugarske, nadvojvoda Franc Ferdinand, otputovao je u bosansku prijestolnicu Sarajevo u ulozi generalnog inspektora oružanih snaga. Ali i on i njegova voljena supruga Sophie nikada se nisu vratili kući.

Tokom njihove posjete, par je ubio slovenski nacionalista Gavrilo Princip i svijet je bio šokiran. Ništa više neće biti isto.

Austrougarska je izgubila još jednog nasljednika

Franc Ferdinand je bio samo nećak cara Franje Josipa i nije bio njegov prvi izbor za nasljednika. Ali nakon što je jedini sin Franca Josipa, Rudolf, izvršio samoubistvo 1889., a njegov brat – otac Franca Ferdinanda – umro od trbušnog tifusa 1896. godine, Franz Ferdinand je bio sljedeći na redu.

Kada je sam Franc Ferdinand tada ubijen 1914. , njegova vlastita djeca nisu bila obavezna za nasljeđivanje. Sophie je bila plemićka, ali ne i dinastičkog ranga, pa je Franz morao pristati na morganatski brak kako bi dobio dozvolu od cara da se oženi s njom.

To je značilo da su djeca para izgubila svoja prava na naslijediti carstvo.

Franzova odluka da se oženi Sophie zategnula je njegov odnos sa njegovim ujakom, carem.

Carstvo je već patilo od unutrašnjeg političkog sukoba i gubitka tri očigledna nasljednika za samo 25 godina ubrzao njenu propast.

Etnički sukobi ucarstvo dalje podsticano

Protezajući se preko današnje Austrije, Bosne i Hercegovine, Češke, Hrvatske, Slovačke i dijelova Poljske i sjeverne Italije, Austro-Ugarsko carstvo se sastojalo od mnogih teritorija koje su bile u pretvoriti dom mnogim različitim etničkim grupama.

Godine 1908. carstvo s dvojnom monarhijom je anektiralo Bosnu, što je dovelo do slavenskih nacionalističkih pokreta koji su željeli da Austro-Ugarska izađe. Franz Ferdinand je, međutim, imao namjeru da stvori trostruku monarhiju, sa trećom državom koju bi činile slovenske zemlje koje bi se smatrale ravnopravnim Austriji i Mađarskoj.

Ovaj cilj je smatran prijetnjom od strane slavenskih nacionalista koji su hteli da se otcepe od carstva i da se pridruže nezavisnoj Srbiji ili da postanu deo nove nezavisne države.

Članovi pretežno studentske Mladobosanske revolucionarne grupe.

Dan Franzove atentat je bio i Dan državnosti Srbije, koji je samo pojačao tenzije između gostujućeg budućeg vođe carstva i bosanskih Srba.

Na kraju krajeva, bili su članovi pretežno bosanskih Srba studentske revolucionarne grupe pod nazivom Mlada Bosna ti koji su planirali i izvršio ubistvo Franca i Sophie. Ali u atentate je bila umešana i druga grupa: Ujedinjenje ili Smrt, ili, kako je popularnije, „Crna ruka“.

Ova grupa, koju su formirali oficiri srpske vojske, bila jeodgovoran za radikalizaciju mladobosanskih atentatora po beogradskim kafićima i davanje im oružja za ubistvo nadvojvode.

To je poslužilo kao katalizator Prvog svjetskog rata

Austrougarska je okrivila Srbiju za atentat na Franca, a mjesec koji je uslijedio nakon njegovog ubistva postao je poznat kao julska kriza. Carstvo je 23. jula ponudilo Srbiji ultimatum koji je sadržavao šest članova, od kojih bi jedan dozvolio austrijskoj policiji da uđe u Srbiju.

Taj članak je Srbija odbila, što je navelo Austro-Ugarsku da objavi rat Srbiji 28. jula, tačno mesec dana nakon Francovog ubistva.

Dva dana kasnije, Rusija je počela da mobiliše trupe protiv Austro-Ugarske za odbranu Srbije. Kao odgovor, saveznica Austro-Ugarske Njemačka objavila je rat Rusiji 1. avgusta. Njemačka je zatim nastavila s napadom na Luksemburg 2. avgusta i objavila rat Francuskoj 3. avgusta.

Dan kasnije, Njemačka je objavila rat Belgiji, a Britanija je odgovorila objavom rata Njemačkoj.

Početak Prvog svetskog rata, koji je izazvao 37 miliona žrtava i zauvek ostavio ožiljke na svetu, nije počeo samo zbog atentata na Franca Ferdinanda. Ali njegova smrt je svakako bila katalizator koji je izazvao sukob.